خطبه ۲۳۰ نهج البلاغه/ ترجمه دین پرور

 فَإِنَّ تَقْوَى اَللَّهِ مِفْتَاحُ سَدَادٍ وَ ذَخِيرَةُ مَعَادٍ وَ عِتْقٌ مِنْ كُلِّ مَلَكَةٍ وَ نَجَاةٌ مِنْ كُلِّ هَلَكَةٍ بِهَا يَنْجَحُ اَلطَّالِبُ وَ يَنْجُو اَلْهَارِبُ وَ تُنَالُ اَلرَّغَائِبُ 

بى‌ترديد تقواى الهى كليد رستگارى، و اندوختۀ رستاخيز، و آزادگى از اسارت شيطان، و رهايى از هر تباهى است; راه پيروزى و رستگارىِ‌ خواهندگان، و نجات گريزندگان و امنيّت خواهان، و بخشش‌گاه بى‌نهايت الهى است.

فضل العمل فَاعْمَلُوا وَ اَلْعَمَلُ يُرْفَعُ وَ اَلتَّوْبَةُ تَنْفَعُ وَ اَلدُّعَاءُ يُسْمَعُ وَ اَلْحَالُ هَادِئَةٌ وَ اَلْأَقْلاَمُ جَارِيَةٌ 

پس دست به كار شويد كه اعمال نيك به ملكوت بالا رود و به آستان قدس ربوبى رسد، و توبه است كه سود بخشد و دعاست كه شنيده شود

وَ بَادِرُوا بِالْأَعْمَالِ عُمُراً نَاكِساً أَوْ مَرَضاً حَابِساً أَوْ مَوْتاً خَالِساً فَإِنَّ اَلْمَوْتَ هَادِمُ لَذَّاتِكُمْ وَ مُكَدِّرُ شَهَوَاتِكُمْ وَ مُبَاعِدُ طِيَّاتِكُمْ زَائِرٌ غَيْرُ مَحْبُوبٍ وَ قِرْنٌ غَيْرُ مَغْلُوبٍ وَ وَاتِرٌ غَيْرُ مَطْلُوبٍ 

اينك موقعيّت مناسب است و زمان پر آرامش، و قلمها به نوشتن روان و دفتر اعمال گشوده. به اعمال نيك بشتابيد و در خيرات سبقت گيريد، كه زندگى در آستانۀ مرگ است و بيمارى مانع از فعّاليت، و مرگ ناگهان دررسد.براستى كه مرگ لذّتهاى شما را درهم ريزد و سفرۀ خوشيهاتان را بر هم زند و آرزوها و اهدافتان را دور سازد; ديداركننده‌اى است كه دوستش ندارند، و هماوردى است كه شكست نپذيرد

قَدْ أَعْلَقَتْكُمْ حَبَائِلُهُ وَ تَكَنَّفَتْكُمْ غَوَائِلُهُ وَ أَقْصَدَتْكُمْ مَعَابِلُهُ وَ عَظُمَتْ فِيكُمْ سَطْوَتُهُ وَ تَتَابَعَتْ عَلَيْكُمْ عَدْوَتُهُ وَ قَلَّتْ عَنْكُمْ نَبْوَتُهُ 

پيكانهاى آن شما را هدف گيرد، و قهر و غلبۀ او بر شما شديد گردد، و دشمنىِ او بر شما پياپى و خطايش اندك باشد.

فَيُوشِكُ أَنْ تَغْشَاكُمْ دَوَاجِي ظُلَلِهِ وَ اِحْتِدَامُ عِلَلِهِ وَ حَنَادِسُ غَمَرَاتِهِ وَ غَوَاشِي سَكَرَاتِهِ وَ أَلِيمُ إِرْهَاقِهِ وَ دُجُوُّ أَطْبَاقِهِ وَ جُشُوبَةُ مَذَاقِهِ 

آرى، سايبان تاريك مرگ و بيماريهاى سخت و سنگين و ظلمت شديد آن و پرده‌هاى بيهوشى و درد جان كندن و تاريكى‌هاى انباشته بر هم و طعم تلخ و ناگوار آن نزديك است

فَكَأَنْ قَدْ أَتَاكُمْ بَغْتَةً فَأَسْكَتَ نَجِيَّكُمْ وَ فَرَّقَ نَدِيَّكُمْ وَ عَفَّى آثَارَكُمْ وَ عَطَّلَ دِيَارَكُمْ وَ بَعَثَ وُرَّاثَكُمْ يَقْتَسِ

مُونَ تُرَاثَكُمْ بَيْنَ حَمِيمٍ خَاصٍّ لَمْ يَنْفَعْ وَ قَرِيبٍ مَحْزُونٍ لَمْ يَمْنَعْ وَ آخَرَ شَامِتٍ لَمْ يَجْزَعْ 

گويى كه ناگهان شما را دررسيده و ناله و فريادتان را آرام كرده و جمعتان را پراكنده ساخته و نشانه‌هاتان را از بين برده و خانه‌هاتان را بى‌صاحب كرده و ميراث برانتان را فرستاده است تا ارثتان را ميان بستگان ويژه كه سودى ندارند و نزديكان غمگسارى كه كارى از ايشان برنيايد و شماتت كننده‌اى كه ناله و زارى نكند، قسمت كنند.

فضل الجد فَعَلَيْكُمْ بِالْجَدِّ وَ اَلاِجْتِهَادِ وَ اَلتَّأَهُّبِ وَ اَلاِسْتِعْدَادِ وَ اَلتَّزَوُّدِ فِي مَنْزِلِ اَلزَّادِ 

پس بر شما باد به جدّيت و كوشيدن و آمادگى و مهيّا شدن و توشه برداشتن از انبار توشه

وَ لاَ تَغُرَّنَّكُمُ اَلْحَيَاةُ اَلدُّنْيَا كَمَا غَرَّتْ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ مِنَ اَلْأُمَمِ اَلْمَاضِيَةِ وَ اَلْقُرُونِ اَلْخَالِيَةِ اَلَّذِينَ اِحْتَلَبُوا دِرَّتَهَا وَ أَصَابُوا غِرَّتَهَا وَ أَفْنَوْا عِدَّتَهَا وَ أَخْلَقُوا جِدَّتَهَا 

هرگز مباد كه دنيا فريبتان دهد همان گونه كه امّتهاى پيشين و سده‌هاى گذشتۀ شما را فريفت، آنها كه از نعمتهاى دنيا بهره گرفتند ولى به غفلت گذراندند، و روز و شب را تباه ساختند و تازه‌هاى آن را فرسوده كردند.سرانجامْ گورها، خانه‌هاشان، و دارايى‌شان ميراث گرديد

وَ أَصْبَحَتْ مَسَاكِنُهُمْ أَجْدَاثاً وَ أَمْوَالُهُمْ مِيرَاثاً لاَ يَعْرِفُونَ مَنْ أَتَاهُمْ وَ لاَ يَحْفِلُونَ مَنْ بَكَاهُمْ وَ لاَ يُجِيبُونَ مَنْ دَعَاهُمْ 

هر كه بر مزارشان آيد نشناسندش، و هر كه بر آنان بگريد اهميّت ندهند، و هر كس آنان را بخوانَد پاسخ نگويند

فَاحْذَرُوا اَلدُّنْيَا فَإِنَّهَا غَدَّارَةٌ غَرَّارَةٌ خَدُوعٌ مُعْطِيَةٌ مَنُوعٌ مُلْبِسَةٌ نَزُوعٌ لاَ يَدُومُ رَخَاؤُهَا وَ لاَ يَنْقَضِي عَنَاؤُهَا وَ لاَ يَرْكُدُ بَلاَؤُهَا 

پس، از دنيا حذر كنيد كه بسيار فريبا و دامگستر است; بخشنده‌اى است كه عطايش را پس گيرد، و پوشاننده‌اى است كه لباس را از تن برون كند; رفاه و آسايش آن دوامى ندارد و سختى‌هاى آن تمام نشود و فتنه‌هاى آن فروكش نكند.

و منها في صفة الزهاد كَانُوا قَوْماً مِنْ أَهْلِ اَلدُّنْيَا وَ لَيْسُوا مِنْ أَهْلِهَا فَكَانُوا فِيهَا كَمَنْ لَيْسَ مِنْهَا عَمِلُوا فِيهَا بِمَا يُبْصِرُونَ وَ بَادَرُوا فِيهَا مَا يَحْذَرُونَ 

از همين خطبه است در توصيف پارسايان آنان گروهى از مردم دنيايند كه اهل آن نيستند، پس در آن مانند كسانى زندگى كنند كه دنيايى نباشند، و كارشان در آنجا با بصيرت و آگاهى باشد، و پيشاپيش از آنچه بايد دورى كنند آگاهند

تَقَلَّبُ أَبْدَانِهِمْ بَيْنَ ظَهْرَانَيْ أَهْلِ اَلْآخِرَةِ وَ يَرَوْنَ أَهْلَ اَلدُّنْيَا يُعَظِّمُونَ مَوْتَ أَجْسَادِهِمْ وَ هُمْ أَشَدُّ إِعْظَاماً لِمَوْتِ قُلُوبِ أَحْيَائِهِمْ 

آنان در ميان اهل آخرت در رفت و آمدند، مردم دنيا را چنان بينند كه مرگ جسمها در نظرشان بسيار مهم است، امّا آنان براى مرگ دلهاى زندگان بيش از هر چيز حساب كنند و آن را مهم دانند