خطبه 86 نهج البلاغه: ترجمه ارفع
۲۲ خرداد ۱۴۰۴
قَدْ عَلِمَ اَلسَّرَائِرَ
خداوند تبارك و تعالى از رازها و خبرهاى درونى مطلع است
وَ خَبَرَ اَلضَّمَائِرَ
لَهُ اَلْإِحَاطَةُ بِكُلِّ شَيْءٍ
او به همه چيز احاطه دارد
وَ اَلْغَلَبَةُ لِكُلِّ شَيْءٍ
بر هر چيزى مسلط و تواناست
وَ اَلْقُوَّةُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ فَلْيَعْمَلِ اَلْعَامِلُ مِنْكُمْ فِي أَيَّامِ مَهَلِهِ
پس هر يك از شما بايد در روزهايى كه فرصت هست و اجل فرا نرسيده و وقت كافى وجود دارد و هنوز گرفتار نشده كارى بكند و به
وظايف خويش عمل نمايد
قَبْلَ إِرْهَاقِ أَجَلِهِ وَ فِي فَرَاغِهِ قَبْلَ أَوَانِ شُغْلِهِ وَ فِي مُتَنَفَّسِهِ قَبْلَ أَنْ يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ
در روزهايى كه نفس بالا مى‌آيد و راه آن را نبسته‌اند
وَ لْيُمَهِّدْ لِنَفْسِهِ وَ قَدَمِهِ
و مى‌تواند براى خود قدمى بردارد از پيش براى جهان آخرت توشه آماده سازد
وَ لْيَتَزَوَّدْ مِنْ دَارِ ظَعْنِهِ لِدَارِ إِقَامَتِهِ
بنا بر اين از اين جاى موقت براى مكان ابدى توشه تهيّه كنيد
فَاللَّهَ اَللَّهَ أَيُّهَا اَلنَّاسُ فِيمَا اِسْتَحْفَظَكُمْ مِنْ كِتَابِهِ
اى مردم خدا را در نظر بگيريد، خدا را در نظر بگيريد! در بارۀ آنچه در كتاب خود نگاهدارى آن را از شما خواسته
وَ اِسْتَوْدَعَكُمْ مِنْ حُقُوقِهِ
و به رعايت حقوقى كه نزد شما به وديعه گذارده است
فَإِنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَخْلُقْكُمْ عَبَثاً
خداوند تبارك و تعالى شما را عبث و بيهوده خلق نفرمود
وَ لَمْ يَتْرُكْكُمْ سُدًى
و شما را به حال خودتان نگذاشت
وَ لَمْ يَدَعْكُمْ فِي جَهَالَةٍ وَ لاَ عَمًى
تا هر كارى دلتان خواست از روى جهل و كوردلى انجام دهيد
قَدْ سَمَّى آثَارَكُمْ
بى‌گمان پروردگار اعمال و آثار خوب و بد شما را بيان كرده و حدود هر يك را معين فرموده
وَ عَلِمَ أَعْمَالَكُمْ
و كارهايى كه جزء وظايف شماست برايتان تعليم داده
وَ كَتَبَ آجَالَكُمْ
و زمان مرگتان را در دفتر تقدير نوشته است
وَ أَنْزَلَ عَلَيْكُمُ اَلْكِتَابَ تِبْيٰاناً لِكُلِّ شَيْءٍ
خداوند قرآن را براى شما فرستاد در حالى بيان كننده همه چيز است
وَ عَمَّرَ فِيكُمْ نَبِيَّهُ أَزْمَاناً
و پيامبر را در مدت زمانى فرستاد
حَتَّى أَكْمَلَ لَهُ وَ لَكُمْ فِيمَا أَنْزَلَ مِنْ كِتَابِهِ دِينَهُ اَلَّذِي رَضِيَ لِنَفْسِهِ
تا با آيه‌هاى قرآن دين خود را براى رسول اللّٰه (صلّى اللّٰه عليه و آله) و شما كامل كند، دينى كه مورد پسند اوست
وَ أَنْهَى إِلَيْكُمْ عَلَى لِسَانِهِ مَحَابَّهُ
پروردگار با زبان پيامبر به شما خبر داد
مِنَ اَلْأَعْمَالِ وَ مَكَارِهَهُ
كه چه كارهايى را دوست دارد و از چه كارهايى كراهت دارد
وَ نَوَاهِيَهُ وَ أَوَامِرَهُ
چه اعمالى را دستور به انجام داده و از چه اعمال نهى نموده است
فَأَلْقَى إِلَيْكُمُ اَلْمَعْذِرَةَ
تا آنجا كه راه عذر را بر شما بست
وَ اِتَّخَذَ عَلَيْكُمُ اَلْحُجَّةَ
و حجت را تمام كرد
وَ قَدَّمَ إِلَيْكُمْ بِالْوَعِيدِ
و شما را ترسانيد و به عذاب الهى تهديد نمود، قبل از آنكه رستاخيز برپا گردد
وَ أَنْذَرَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذٰابٍ شَدِيدٍ فَاسْتَدْرِكُوا بَقِيَّةَ أَيَّامِكُمْ
پس در باقيمانده عمر خود گذشته‌ها را جبران كنيد
وَ اِصْبِرُوا لَهَا أَنْفُسَكُمْ
و خود را به صبر و تحمل سختى‌ها وادار سازيد
فَإِنَّهَا قَلِيلٌ فِي كَثِيرِ اَلْأَيَّامِ
كه اين روزها در برابر روزهايى كه به غفلت تمام كرديد و گوش به موعظه‌ها نداديد اندك است
اَلَّتِي تَكُونُ مِنْكُمْ فِيهَا اَلْغَفْلَةُ وَ اَلتَّشَاغُلُ عَنِ اَلْمَوْعِظَةِ وَ لاَ تُرَخِّصُوا لِأَنْفُسِكُمْ
به نفس خويش اجازه هر كارى را ندهيد
فَتَذْهَبَ بِكُمُ اَلرُّخَصُ مَذَاهِبَ اَلظَّلَمَةِ
تا شما را به راه ستمكاران بكشاند
وَ لاَ تُدَاهِنُوا
در كارها سهل‌انگارى نكنيد
فَيَهْجُمَ بِكُمُ اَلْإِدْهَانُ عَلَى اَلْمَعْصِيَةِ
كه اين سهل‌انگارى عاقبت شما را به انجام معصيت وادار مى‌سازد
عِبَادَ اَللَّهِ
اى مردم
إِنَّ أَنْصَحَ اَلنَّاسِ لِنَفْسِهِ أَطْوَعُهُمْ لِرَبِّهِ
خيرخواه‌ترين افراد براى خويش كسى است كه بيش از همه دستورات پروردگار را اجرا كند
وَ إِنَّ أَغَشَّهُمْ لِنَفْسِهِ أَعْصَاهُمْ لِرَبِّهِ
و خيانتكارترين مردم به خود كسى است كه در نافرمانى خدا از همه پيش باشد
وَ اَلْمَغْبُونُ مَنْ غَبَنَ نَفْسَهُ
ضرر كرده آن است كه به خود ضرر بزند
وَ اَلْمَغْبُوطُ مَنْ سَلِمَ لَهُ دِينُهُ
رشك برده كسى است كه دينش سالم بماند
وَ اَلسَّعِيدُ مَنْ وُعِظَ بِغَيْرِهِ
سعادتمند آن است كه از ديگران پند پذيرد
وَ اَلشَّقِيُّ مَنِ اِنْخَدَعَ لِهَوَاهُ وَ غُرُورِهِ
و بدبخت كسى است كه فريب هواى نفس خويش خورد
وَ اِعْلَمُوا أَنَّ يَسِيرَ اَلرِّيَاءِ شِرْكٌ
بدانيد ريا، اگر چه مختصر باشد شرك است
وَ مُجَالَسَةَ أَهْلِ اَلْهَوَى مَنْسَاةٌ لِلْإِيمَانِ
و همنشينى با هواپرستان سبب فراموش كردن ايمان
و حضور شيطان مى‌گردد
جَانِبُوا اَلْكَذِبَ فَإِنَّهُ مُجَانِبٌ لِلْإِيمَانِ
از دروغ پرهيز كنيد كه با ايمان در ستيز است
اَلصَّادِقُ عَلَى شَفَا مَنْجَاةٍ وَ كَرَامَةٍ
انسان راستگو بر بلنديهاى نجات و بزرگوارى است
وَ اَلْكَاذِبُ عَلَى شَرَفِ مَهْوَاةٍ وَ مَهَانَةٍ
و شخص دروغگو بر لبه سقوط و ذلت است
وَ لاَ تَحَاسَدُوا
هيچگاه حسد نورزيد
فَإِنَّ اَلْحَسَدَ يَأْكُلُ اَلْإِيمَانَ
چرا كه حسادت مثل آتش كه هيزم را خاكستر مى‌كند، ايمان را نابود مى‌سازد
كَمَا تَأْكُلُ اَلنَّارُ اَلْحَطَبَ
وَ لاَ تَبَاغَضُوا فَإِنَّهَا اَلْحَالِقَةُ
و نيز عصبانى نشويد و نسبت به هم دشمنى نكنيد كه هر خير و بركت را محو مى‌نمايد
وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَلْأَمَلَ يُسْهِي اَلْعَقْلَ
و بدانيد كه آرزو، سبب از كار افتادن عقل
وَ يُنْسِي اَلذِّكْرَ
و فراموش كردن خداوند تبارك و تعالى مى‌شود
فَأَكْذِبُوا اَلْأَمَلَ فَإِنَّهُ غَرُورٌ
بنا بر اين آرزوهاى نفسانى را در خود بخشكانيد كه آرزوها همه‌اش فريب است
وَ صَاحِبُهُ مَغْرُورٌ
و انسان آرزومند در خواب غفلت آرميده است