خطبه 86 نهج البلاغه: ترجمه دین پرور
۲۲ خرداد ۱۴۰۴
قَدْ عَلِمَ اَلسَّرَائِرَ
بى‌شك خدا داناى اسرار است
وَ خَبَرَ اَلضَّمَائِرَ
و از انديشه و راز دل هر كس با خبر
لَهُ اَلْإِحَاطَةُ بِكُلِّ شَيْءٍ
او به هر چيز احاطه و بر هر كار تواناست
وَ اَلْغَلَبَةُ لِكُلِّ شَيْءٍ عظة الناس فَلْيَعْمَلِ اَلْعَامِلُ مِنْكُمْ فِي أَيَّامِ مَهَلِهِ
پس هر كس از شمايان كه براستى مرد كار است در فرصتى كه برايش پيش آمده است
قَبْلَ إِرْهَاقِ أَجَلِهِ
بايد، پيش از آنكه اجل به ناگاه او را بربايد، دست به كار شود
وَ فِي فَرَاغِهِ قَبْلَ أَوَانِ شُغُلِهِ
آرى، در فراغتى كه دارد و گرفتاريها هنوز او را در منگنه ننهاده است
وَ فِي مُتَنَفَّسِهِ قَبْلَ أَنْ يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ
و نفَس به راحتى مى‌آيد و خفگى مرگ، نفس‌گير نشده است
وَ لْيُمَهِّدْ لِنَفْسِهِ وَ قَدَمِهِ
بايد براى خود و آينده‌اش آماده شود
وَ لْيَتَزَوَّدْ مِنْ دَارِ ظَعْنِهِ لِدَارِ إِقَامَتِهِ
و از كاروان سراى دنيا براى خانۀ اصلى رهتوشته بردارد
فَاللَّهَ اَللَّهَ أَيُّهَا اَلنَّاسُ فِيمَا اِسْتَحْفَظَكُمْ مِنْ كِتَابِهِ
پس اى مردم، شما را به خدا، شما را به خدا در مورد كتابش
وَ اِسْتَوْدَعَكُمْ مِنْ حُقُوقِهِ
كه نزدتان به امانت نهاده و حقوقى كه به وديعت سپرده است
فَإِنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَخْلُقْكُمْ عَبَثاً
كه بى‌ترديد خداى سبحان شما را بيهوده نيافريده
وَ لَمْ يَتْرُكْكُمْ سُدًى
و سر خود وانگذارده
وَ لَمْ يَدَعْكُمْ فِي جَهَالَةٍ وَ لاَ عَمًى
و در وادى نادانى و نابينايى رها نساخته است
قَدْ سَمَّى آثَارَكُمْ
راه خير و شر را به شما نمايانده
وَ عَلِمَ أَعْمَالَكُمْ
و كردارتان را دانسته
وَ كَتَبَ آجَالَكُمْ
و پايان زندگيتان را نوشته است
وَ أَنْزَلَ عَلَيْكُمُ اَلْكِتَابَ تِبْيٰاناً لِكُلِّ شَيْءٍ
قرآن را بر شما فرود آورده كه روشنگر هر چيز است
وَ عَمَّرَ فِيكُمْ نَبِيَّهُ أَزْمَاناً
و پيامبرش را روزگارى دراز در ميان شما زندگى بخشيد
حَتَّى أَكْمَلَ لَهُ وَ لَكُمْ فِيمَا أَنْزَلَ مِنْ كِتَابِهِ دِينَهُ اَلَّذِي رَضِيَ لِنَفْسِهِ
و در پرتو كتابش دين خود را كه براى او و شما پسنديد كامل كرد
وَ أَنْهَى إِلَيْكُمْ عَلَى لِسَانِهِ مَحَابَّهُ
و كردارهايى را كه دوست دارد و نيز اعمالى را كه خوش ندارد رسماً ابلاغ فرمود
مِنَ اَلْأَعْمَالِ وَ مَكَارِهَهُ وَ نَوَاهِيَهُ وَ أَوَامِرَهُ وَ أَلْقَى إِلَيْكُمُ اَلْمَعْذِرَةَ
و راه عذر خواهى را بست
وَ اِتَّخَذَ عَلَيْكُمُ اَلْحُجَّةَ
و حجّت را بر شما تمام كرد
وَ قَدَّمَ إِلَيْكُمْ بِالْوَعِيدِ
و پيشاپيش شمايان را بيم داد
وَ أَنْذَرَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذٰابٍ شَدِيدٍ
و از سقوط در عذاب شديد ترسانيد
فَاسْتَدْرِكُوا بَقِيَّةَ أَيَّامِكُمْ
پس اينك تتمّۀ عمر خويش را غنيمت شماريد
وَ اِصْبِرُوا لَهَا أَنْفُسَكُمْ
و صبر و پايدارى پيشه سازيد
فَإِنَّهَا قَلِيلٌ فِي كَثِيرِ اَلْأَيَّامِ
كه اين روزها نسبت به روزهايى كه به غفلت و دورى از موعظه سپرى كرده‌ايد، اندك است
اَلَّتِي تَكُونُ مِنْكُمْ فِيهَا اَلْغَفْلَةُ وَ اَلتَّشَاغُلُ عَنِ اَلْمَوْعِظَةِ وَ لاَ تُرَخِّصُوا لِأَنْفُسِكُمْ
خود را در سراشيبى رفاه طلبى و بى‌بند و بارى ميفكنيد
فَتَذْهَبَ بِكُمُ اَلرُّخَصُ مَذَاهِبَ اَلظَّلَمَةِ
كه به چاه ستمگران سقوط كنيد
وَ لاَ تُدَاهِنُوا
و سهل‌انگارى و سازشكارى نكنيد كه در گناه افتيد
فَيَهْجُمَ بِكُمُ اَلْإِدْهَانُ عَلَى اَلْمَعْصِيَةِ عِبَادَ اَللَّهِ
بندگان خدا
إِنَّ أَنْصَحَ اَلنَّاسِ لِنَفْسِهِ أَطْوَعُهُمْ لِرَبِّهِ
هر كس خداى را بيشتر اطاعت كند بيشتر به خير و سعادت خود دست يازد
وَ إِنَّ أَغَشَّهُمْ لِنَفْسِهِ أَعْصَاهُمْ لِرَبِّهِ
و آن كه بيشتر پروردگارش را معصيت كند بيشتر در نكبت و سيه روزى خود گام برداشته است
وَ اَلْمَغْبُونُ مَنْ غَبَنَ نَفْسَهُ
مغبون آن كه خود را فريب دهد
وَ اَلْمَغْبُوطُ مَنْ سَلِمَ لَهُ دِينُهُ
و شادمان كسى كه دينش سالم مانَد
وَ اَلسَّعِيدُ مَنْ وُعِظَ بِغَيْرِهِ
و خوشبخت آن كه از ديگرى پند گيرد نه خود مايۀ پند ديگران باشد
وَ اَلشَّقِيُّ مَنِ اِنْخَدَعَ لِهَوَاهُ وَ غُرُورِهِ
و بدبخت كسى كه فريب هوس خويش خورَد
وَ اِعْلَمُوا أَنَّ يَسِيرَ اَلرِّيَاءِ شِرْكٌ
بدانيد ريا هرچه هم كم باشد شرك است
وَ مُجَالَسَةَ أَهْلِ اَلْهَوَى مَنْسَاةٌ لِلْإِيمَانِ
و همنشينى با بلهوسان، ايمان را از ياد برَد
وَ مَحْضَرَةٌ لِلشَّيْطَانِ
و حضور شيطان را در پى دارد
جَانِبُوا اَلْكَذِبَ فَإِنَّهُ مُجَانِبٌ لِلْإِيمَانِ
از دروغ بپرهيزيد كه ضدّ ايمان است
اَلصَّادِقُ عَلَى شَفَا مَنْجَاةٍ وَ كَرَامَةٍ
راستگو بر بلنداى رستگارى و بزرگوارى است
وَ اَلْكَاذِبُ عَلَى شَرَفِ مَهْوَاةٍ وَ مَهَانَةٍ
و دروغگو بر پرتگاه سقوط و خوارى
وَ لاَ تَحَاسَدُوا
هرگز رشك مبريد
فَإِنَّ اَلْحَسَدَ يَأْكُلُ اَلْإِيمَانَ
كه ايمان سوزد
كَمَا تَأْكُلُ اَلنَّارُ اَلْحَطَبَ
چونان آتش كه هيمه سوزد
وَ لاَ تَبَاغَضُوا فَإِنَّهَا اَلْحَالِقَةُ
و با يكديگر دشمنى مكنيد كه هر خير و بركتى را بر باد دهد
وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَلْأَمَلَ يُسْهِي اَلْعَقْلَ
بدانيد كه آرزوى دراز، انديشه را تباه كند
وَ يُنْسِي اَلذِّكْرَ
و ياد خدا را از دل برَد
فَأَكْذِبُوا اَلْأَمَلَ فَإِنَّهُ غُرُورٌ
پس آرزوهاى رؤيايى را دروغ دانيد، كه فريب است
وَ صَاحِبُهُ مَغْرُورٌ
و كسى كه آن را پذيرد فريب خورده است