خطبه ۱۱۳ نهج البلاغه: ترجمه دین پرور

و من خطبة له عليه‌السلام في ذم الدنيا 

 خطبه پارسايان و دنيا

وَ أُحَذِّرُكُمُ اَلدُّنْيَا فَإِنَّهَا مَنْزِلُ قُلْعَةٍ 

شمايان را از دنيا ترسانم و هشدار دهم كه «مسافر خانه» اى است هنوز نيامده بايد رفتن

وَ لَيْسَتْ بِدَارِ نُجْعَةٍ 

نه «خانه» اى است براى ماندن

قَدْ تَزَيَّنَتْ بِغُرُورِهَا 

به فريباييهايى خود را بيارايد

وَ غَرَّتْ بِزِينَتِهَا 

و به آرايشهايش بفريبد

دَارُهَا هَانَتْ عَلَى رَبِّهَا 

سرايى در پيشگاه آفريدگار پست و بى‌مقدار

فَخَلَطَ حَلاَلَهَا بِحَرَامِهَا 

از اين روست كه حلال و حرام

وَ خَيْرَهَا بِشَرِّهَا 

خير و شر

وَ حَيَاتَهَا بِمَوْتِهَا 

زندگى و مرگ

وَ حُلْوَهَا بِمُرِّهَا 

شيرينى و تلخى آن درهم آميزد

لَمْ يُصْفِهَا اَللَّهُ تَعَالَى لِأَوْلِيَائِهِ 

خداوند دنيا را در شأن دوستانش ندانست و به آنان اختصاص نداد

وَ لَمْ يَضِنَّ بِهَا عَلَى أَعْدَائِهِ 

و از دشمنانش باز نگرفت و چراگاهشان ساخت

خَيْرُهَا زَهِيدٌ 

خوبيهايش اندك و دور رس

وَ شَرُّهَا عَتِيدٌ 

بديهايش آماده و زودرس

وَ جَمْعُهَا يَنْفَدُ 

ثروتهاى گرد آمده‌اش تمام شود

وَ مُلْكُهَا يُسْلَبُ 

و حكومت و سلطنتش از بين رود

وَ عَامِرُهَا يَخْرَبُ 

و آبادانيش ويران شود

فَمَا خَيْرُ دَارٍ تُنْقَضُ نَقْضَ اَلْبِنَاءِ 

پس دنيا بهترين سرا نيست زيرا ساختمانش رو به ويرانى

وَ عُمُرٍ يَفْنَى فِيهَا فَنَاءَ اَلزَّادِ 

عمرش چون توشه‌اش پايان يافتنى

وَ مُدَّةٍ تَنْقَطِعُ اِنْقِطَاعَ اَلسَّيْرِ 

و زمانش چون عمر سفر سپرى شدنى است

اِجْعَلُوا مَا اِفْتَرَضَ اَللَّهُ عَلَيْكُمْ مِنْ طَلَبِكُمْ 

آنچه را خداوند بر شما واجب گردانيده است بر خود واجب شماريد

وَ اِسْأَلُوهُ مِنْ أَدَاءِ حَقِّهِ مَا سَأَلَكُمْ 

و از خدا خواهيد در بارۀ آنچه از شما خواسته است حقّ او را پاس داريد

وَ أَسْمِعُوا دَعْوَةَ اَلْمَوْتِ آذَانَكُمْ قَبْلَ أَنْ يُدْعَى بِكُمْ 

و دعوت مرگ را پيش از آنكه شما را بخوانَد به گوش جانتان رسانيد

إِنَّ اَلزَّاهِدِينَ فِي اَلدُّنْيَا تَبْكِي قُلُوبُهُمْ وَ إِنْ ضَحِكُوا 

بى‌شك پارسايان در دنيا دلهاشان مى‌گريد گرچه لبخند زنند

وَ يَشْتَدُّ حُزْنُهُمْ وَ إِنْ فَرِحُوا 

و اندوهشان شديد است گرچه شادمانى كنند

وَ يَكْثُرُ مَقْتُهُمْ أَنْفُسَهُمْ وَ إِنِ اِغْتَبَطُوا بِمَا رُزِقُوا 

و نفْس خود را بسيار دشمن دارند گرچه ديگران به نعمتهاى او غبطه برند و آن را آرزو كنند

قَدْ غَابَ عَنْ قُلُوبِكُمْ ذِكْرُ اَلْآجَالِ 

ياد مرگ از دلهاتان رفته

وَ حَضَرَتْكُمْ كَوَاذِبُ اَلْآمَالِ 

و آرزوهاى دروغين بر شما چيره گشته

فَصَارَتِ اَلدُّنْيَا أَمْلَكَ بِكُمْ مِنَ اَلْآخِرَةِ 

و در نتيجه دنيا در ديدگاهتان ارزنده‌تر از آخرت شده

وَ اَلْعَاجِلَةُ أَذْهَبَ بِكُمْ مِنَ اَلْآجِلَةِ 

و «زودگذر» بيشتر از «ماندگار» شما را جذب كرده

وَ إِنَّمَا أَنْتُمْ إِخْوَانٌ عَلَى دِينِ اَللَّهِ 

جز اين نيست كه شمايان در دين برادريد

مَا فَرَّقَ بَيْنَكُمْ إِلاَّ خُبْثُ اَلسَّرَائِرِ وَ سُوءُ اَلضَّمَائِرِ 

و جدايى ميانتان جز از پليدىِ نيّت و بدىِ اخلاق و زشتىِ باطن نيست

فَلاَ تَوَازَرُونَ وَ لاَ تَنَاصَحُونَ 

چرا به يكديگر كمك نكنيد و پند ندهيد

وَ لاَ تَبَاذَلُونَ وَ لاَ تَوَادُّونَ 

و بذل و بخشش نكنيد و با هم دوستى ننماييد

مَا بَالُكُمْ تَفْرَحُونَ بِالْيَسِيرِ مِنَ اَلدُّنْيَا تُدْرِكُونَهُ 

چرا چنين شده‌ايد كه به اندك چيزى از دنيا شادمان شويد

وَ لاَ يَحْزُنُكُمُ اَلْكَثِيرُ مِنَ اَلْآخِرَةِ تُحْرَمُونَهُ 

امّا سرمايه‌هاى بزرگ آخرت را از كف دهيد و غمگين نشويد

وَ يُقْلِقُكُمُ اَلْيَسِيرُ مِنَ اَلدُّنْيَا يَفُوتُكُمْ 

آرى، اندكى از دنيا را كه از دست دهيد چنان شما را ناراحت و پريشان سازد

حَتَّى يَتَبَيَّنَ ذَلِكَ فِي وُجُوهِكُمْ 

كه كاملاً در سيمايتان ديده شود

وَ قِلَّةِ صَبْرِكُمْ عَمَّا زُوِيَ مِنْهَا عَنْكُمْ 

و بى‌تابيتان از آنچه شما را وانهاده به چشم خورَد

كَأَنَّهَا دَارُ مُقَامِكُمْ 

گويى اين دنيا خانۀ اصلى شما

وَ كَأَنَّ مَتَاعَهَا بَاقٍ عَلَيْكُمْ 

و ابزار و وسايل آن هميشه براى شماست

وَ مَا يَمْنَعُ أَحَدَكُمْ أَنْ يَسْتَقْبِلَ أَخَاهُ بِمَا يَخَافُ مِنْ عَيْبِهِ إِلاَّ مَخَافَةُ أَنْ يَسْتَقْبِلَهُ بِمِثْلِهِ 

آيا مى‌دانيد چرا شمايان نهى از منكر نمى‌كنيد و برادرتان را از عيبى كه دارد باز نمى‌داريد؟ براى اينكه خود گرفتار همان عيبيد و مى‌ترسيد كه شما را از آن باز دارند

قَدْ تَصَافَيْتُمْ عَلَى رَفْضِ اَلْآجِلِ وَ حُبِّ اَلْعَاجِلِ 

براستى شما بر ترك آخرت - كه ماندگار است - و دوستى دنيا - كه زودگذر است

وَ صَارَ دِينُ أَحَدِكُمْ لُعْقَةً عَلَى لِسَانِهِ 

با يكديگر رفاقت و صميميّت كنيد، و دينتان تنها بر سر زبانهاتان است

صَنِيعَ مَنْ قَدْ فَرَغَ مِنْ عَمَلِهِ 

مثل آن كس كه كارش را به پايان برده

وَ أَحْرَزَ رِضَى سَيِّدِهِ 

و رضايت مولايش را به دست آورده است