خطبه ۱۸۸ نهج البلاغه: ترجمه فقیهی

و من خطبة له عليه‌السلام في الوصية بأمور التقوى أُوصِيكُمْ أَيُّهَا اَلنَّاسُ بِتَقْوَى اَللَّهِ وَ كَثْرَةِ حَمْدِهِ عَلَى آلاَئِهِ إِلَيْكُمْ وَ نَعْمَائِهِ عَلَيْكُمْ وَ بَلاَئِهِ لَدَيْكُمْ 

از جملۀ خطبه‌اى است از امير المؤمنين عليه السّلام: اى مردم، من شما را، به پرهيز از خشم خدا و به ستايش فراوان او در برابر نعمتهايى كه به شما عطا فرموده، و زندگى مرفّهى كه براى شما آماده نموده و احسانهايى كه براى آزمايش در نزد شما قرار داده، سفارش مى‌كنم

فَكَمْ خَصَّكُمْ بِنِعْمَةٍ وَ تَدَارَكَكُمْ بِرَحْمَةٍ أَعْوَرْتُمْ لَهُ فَسَتَرَكُمْ وَ تَعَرَّضْتُمْ لِأَخْذِهِ فَأَمْهَلَكُمْ 

 چه بسيار است نعمتهايى كه شما را به داشتن آن، مخصوص گردانيده و چه فراوان است رحمتهايى كه با آنها گناهان و خطاهاى شما را جبران كرده است.  شما، عيوب خويش آشكار ساختيد و او پوشانيد، شما خود را در معرض باز خواست و كيفر او قرار داديد و او به شما مهلت داد

الموت وَ أُوصِيكُمْ بِذِكْرِ اَلْمَوْتِ وَ إِقْلاَلِ اَلْغَفْلَةِ عَنْهُ وَ كَيْفَ غَفْلَتُكُمْ عَمَّا لَيْسَ يُغْفِلُكُمْ وَ طَمَعُكُمْ فِيمَنْ لَيْسَ يُمْهِلُكُمْ 

 همچنين، شما را به ياد آوردن مرگ و غافل نبودن از آن سفارش مى‌كنم، و چگونه مى‌توانيد از چيزى كه (هيچگاه) از شما غفلت نمى‌ورزد، غافل بمانيد؟ و چگونه (در مهلت خواستن) از چيزى طمع داريد كه آن چيز به شما مهلت نخواهد داد

فَكَفَى وَاعِظاً بِمَوْتَى عَايَنْتُمُوهُمْ حُمِلُوا إِلَى قُبُورِهِمْ غَيْرَ رَاكِبينَ وَ أُنْزِلُوا فِيهَا غَيْرَ نَازِلِينَ فَكَأَنَّهُمْ لَمْ يَكُونُوا لِلدُّنْيَا عُمَّاراً وَ كَأَنَّ اَلْآخِرَةَ لَمْ تَزَلْ لَهُمْ دَاراً 

پس همين پند دهنده و بيدار كننده براى شما كافى است كه مردگانى را مشاهده نموديد كه به گورهايشان حمل مى‌شدند  در حالى كه به دون ارادۀ خود بر دوشها سوار بودند و به دون ارادۀ خود در گورها فرود مى‌آمدند،  پس گويى كه ايشان از آباد كنندگان دنيا نبودند و گويى كه آخرت سراى هميشگى آنان بوده است

أَوْحَشُوا مَا كَانُوا يُوطِنُونَ وَ أَوْطَنُوا مَا كَانُوا يُوحِشُونَ وَ اِشْتَغَلُوا بِمَا فَارَقُوا وَ أَضَاعُوا مَا إِلَيْهِ اِنْتَقَلُوا لاَ عَنْ قَبِيحٍ يَسْتَطِيعُونَ اِنْتِقَالاً وَ لاَ فِي حَسَنٍ يَسْتَطِيعُونَ اِزْدِيَاداً أَنِسُوا بِالدُّنْيَا فَغَرَّتْهُمْ وَ وَثِقُوا بِهَا فَصَرَعَتْهُمْ 

 آنها بدانگونه از جايى كه وطن داشتند، دورى جستند كه گويى كه هرگز مونسى در آن نداشته‌اند و در جائى وطن ساختند كه از آن و تنهايى در آن در وحشت بودند،  در دنيا به چيزهايى سرگرم و دلخوش بودند كه اكنون از آن چيزها جدا گرديده‌اند و آنچه را كه اينك به آن منتقل شده‌اند (يعنى آخرت) در دنيا تباه و ضايع نمودند، نه ديگر مى‌توانند از اعمال زشت (به كارهاى نيك) منتقل و متوجّه گردند و نه توانايى دارند اعمال نيك خود را افزون سازند.  با دنيا انس گرفتند، فريبشان داد و به آن تكيه كردند، بر زمينشان زد

سرعة النفاد فَسَابِقُوا رَحِمَكُمُ اَللَّهُ إِلَى مَنَازِلِكُمُ اَلَّتِي أُمِرْتُمْ أَنْ تَعْمُرُوهَا وَ اَلَّتِي رَغِبْتُمْ فِيهَا وَ دُعِيتُمْ إِلَيْهَا وَ اِسْتَتِمُّوا نِعَمَ اَللَّهِ عَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ عَلَى طَاعَتِهِ وَ اَلْمُجَانَبَةِ لِمَعْصِيَتِهِ فَإِنَّ غَداً مِنَ اَلْيَوْمِ قَرِيبٌ 

 پس اى مردم، خدا شما را رحمت كند، براى رفتن به سوى منزلهايى كه مأمور آباد ساختن آنها شده‌ايد (يعنى آخرت) پيشدستى نماييد، منزلهايى كه براى به دست آوردن آنها ترغيب شده و به سوى آنها دعوت گرديده‌ايد، (يعنى بهشت) و با شكيبايى در انجام فرمانهاى خداوند و دورى از نافرمانى او، نعمت وى را بر خود كامل و تمام كنيد، پس به راستى كه فردا به امروز نزديك است

مَا أَسْرَعَ اَلسَّاعَاتِ فِي اَلْيَوْمِ وَ أَسْرَعَ اَلْأَيَّامَ فِي اَلشَّهْرِ وَ أَسْرَعَ اَلشُّهُورَ فِي اَلسَّنَةِ وَ أَسْرَعَ اَلسِّنِينَ فِي اَلْعُمُرِ 

چه شتابان است لحظه‌ها در روز (در يك شبانه روز) و چه شتابان است، روزها در ماه و چه شتابان است، ماهها در سال و چه شتابان است سالها در مدت عمر