خطبه 86 نهج البلاغه: ترجمه مکارم شیرازی
۲۲ خرداد ۱۴۰۴
قَدْ عَلِمَ اَلسَّرَائِرَ
به تمام اسرار آگاه است
وَ خَبَرَ اَلضَّمَائِرَ
و از همه ضميرها با خبر
لَهُ اَلْإِحَاطَةُ بِكُلِّ شَيْءٍ
به همه چيز احاطه دارد
وَ اَلْغَلَبَةُ لِكُلِّ شَيْءٍ
و بر همه چيز پيروز است
وَ اَلْقُوَّةُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ
و بر همۀ اشياء غالب و قادر است
عظة الناس فَلْيَعْمَلِ اَلْعَامِلُ مِنْكُمْ فِي أَيَّامِ مَهَلِهِ
آنان كه اهل عملند پيش از آنكه اجلشان فرا رسد در ايام مهلت بايد به عمل پردازند
قَبْلَ إِرْهَاقِ أَجَلِهِ وَ فِي فَرَاغِهِ قَبْلَ أَوَانِ شُغُلِهِ
و در ايام فراغت پيش از آنكه گرفتار شوند تلاش كنند
وَ فِي مُتَنَفَّسِهِ قَبْلَ أَنْ يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ
و قبل از آنكه راه گلو بسته شود نفس بكشند
وَ لْيُمَهِّدْ لِنَفْسِهِ وَ قَدَمِهِ
براى خود و جائى كه مى‌روند توشه آماده كنند
وَ لْيَتَزَوَّدْ مِنْ دَارِ ظَعْنِهِ لِدَارِ إِقَامَتِهِ
از اين سرا كه سرانجام بايد كوچ كرد براى منزلگاه ابدى تدارك بينند
فَاللَّهَ اَللَّهَ أَيُّهَا اَلنَّاسُ فِيمَا اِسْتَحْفَظَكُمْ مِنْ كِتَابِهِ
اى مردم! شما را به خدا، خدا را در نظر آوريد، و براى آنچه از شما حفظ آن را خواسته‌اند يعنى قرآن مجيد بكوشيد
وَ اِسْتَوْدَعَكُمْ مِنْ حُقُوقِهِ
و در آنچه نزد شما وديعه گذاشته كه همان حقوق خدا است كوتاهى نكنيد
فَإِنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَخْلُقْكُمْ عَبَثاً
زيرا خداوند شما را عبث نيافريده
وَ لَمْ يَتْرُكْكُمْ سُدًى
و مهمل وانگذاشته
وَ لَمْ يَدَعْكُمْ فِي جَهَالَةٍ وَ لاَ عَمًى
و شما را در جهالت و نابينائى سرگردان رها نكرده است
قَدْ سَمَّى آثَارَكُمْ
كردارتان را بيان كرده
وَ عَلِمَ أَعْمَالَكُمْ
و وظائف‌تان را به شما ياد داده
وَ كَتَبَ آجَالَكُمْ
و سرآمد زندگى شما را مشخص ساخته
وَ أَنْزَلَ عَلَيْكُمُ اَلْكِتَابَ تِبْيٰاناً لِكُلِّ شَيْءٍ
كتابى بر شما نازل كرده كه روشنگر همه چيز است
وَ عَمَّرَ فِيكُمْ نَبِيَّهُ أَزْمَاناً
پيامبرش را مدتى در ميان شما گذارد
حَتَّى أَكْمَلَ لَهُ وَ لَكُمْ فِيمَا أَنْزَلَ مِنْ كِتَابِهِ دِينَهُ اَلَّذِي رَضِيَ لِنَفْسِهِ
تا براى او و شما آئينى كه مورد رضاى او است و كتاب آسمانيش بازگو مى‌كند، تكميل كند
وَ أَنْهَى إِلَيْكُمْ عَلَى لِسَانِهِ مَحَابَّهُ
اوامر و نواهى خدا، و آنچه مورد رضايت و نارضائى او بود با زبان وى بيان فرمود
مِنَ اَلْأَعْمَالِ وَ مَكَارِهَهُ وَ نَوَاهِيَهُ وَ أَوَامِرَهُ وَ أَلْقَى إِلَيْكُمُ اَلْمَعْذِرَةَ
راه عذر را بر شما بربست
وَ اِتَّخَذَ عَلَيْكُمُ اَلْحُجَّةَ
و حجت را بر شما تمام كرد
وَ قَدَّمَ إِلَيْكُمْ بِالْوَعِيدِ
اعلام خطر نموده
وَ أَنْذَرَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذٰابٍ شَدِيدٍ
و از عذاب شديد شما را بيم داد
فَاسْتَدْرِكُوا بَقِيَّةَ أَيَّامِكُمْ
پس باقيمانده عمر خويش را دريابيد
وَ اِصْبِرُوا لَهَا أَنْفُسَكُمْ
و استقامت و صبر را پيشه كنيد
فَإِنَّهَا قَلِيلٌ فِي كَثِيرِ اَلْأَيَّامِ
چه اين كه باقيمانده در برابر ايام زيادى كه به غفلت گذشته است بسيار كم است
اَلَّتِي تَكُونُ مِنْكُمْ فِيهَا اَلْغَفْلَةُ وَ اَلتَّشَاغُلُ عَنِ اَلْمَوْعِظَةِ وَ لاَ تُرَخِّصُوا لِأَنْفُسِكُمْ
به خود بيش از حد آزادى مدهيد
فَتَذْهَبَ بِكُمُ اَلرُّخَصُ مَذَاهِبَ اَلظَّلَمَةِ
كه اين شما را به ستمگرى مى‌كشاند
وَ لاَ تُدَاهِنُوا
و آن قدر هم مداهنه و سستى نورزيد
فَيَهْجُمَ بِكُمُ اَلْإِدْهَانُ عَلَى اَلْمَعْصِيَةِ
كه سستى شما را به معصيت (مصيبت) مى‌كشاند
عِبَادَ اَللَّهِ
اى بندگان خدا
إِنَّ أَنْصَحَ اَلنَّاسِ لِنَفْسِهِ أَطْوَعُهُمْ لِرَبِّهِ
آن كس كه نسبت به خود از همه خير خواه‌تر است در برابر خداوند از همه مطيع‌تر خواهد بود
وَ إِنَّ أَغَشَّهُمْ لِنَفْسِهِ أَعْصَاهُمْ لِرَبِّهِ
و آن كس كه خويشتن را بيشتر مى‌فريبد گناهكارترين مردم در برابر خدا است
وَ اَلْمَغْبُونُ مَنْ غَبَنَ نَفْسَهُ
مغبون واقعى كسى است كه خود را مغبون سازد
وَ اَلْمَغْبُوطُ مَنْ سَلِمَ لَهُ دِينُهُ
و آن كس مورد غطه خواهد بود كه دينش سالم بماند
وَ اَلسَّعِيدُ مَنْ وُعِظَ بِغَيْرِهِ
سعادتمند آن است كه از وضع ديگران عبرت گيرد
وَ اَلشَّقِيُّ مَنِ اِنْخَدَعَ لِهَوَاهُ وَ غُرُورِهِ
و شقاوتمند آن، كه فريب هوا و هوسها بخورد
وَ اِعْلَمُوا أَنَّ يَسِيرَ اَلرِّيَاءِ شِرْكٌ
آگاه باشيد:ريا كارى و تظاهر هر چند هم كم باشد شرك است
وَ مُجَالَسَةَ أَهْلِ اَلْهَوَى مَنْسَاةٌ لِلْإِيمَانِ
همنشينى با هواپرستان ايمان را به دست فراموشى مى‌سپارد
وَ مَحْضَرَةٌ لِلشَّيْطَانِ
و شيطان را بحضور مى‌كشاند
جَانِبُوا اَلْكَذِبَ فَإِنَّهُ مُجَانِبٌ لِلْإِيمَانِ
از دروغ بر كنار باشيد كه از ايمان فاصله دارد
اَلصَّادِقُ عَلَى شَفَا مَنْجَاةٍ وَ كَرَامَةٍ
راستگو در مسير نجات و بزرگوارى است
وَ اَلْكَاذِبُ عَلَى شَرَفِ مَهْوَاةٍ وَ مَهَانَةٍ
اما دروغگو بر لب پرتگاه هلاكت و پستى قرار گرفته است
وَ لاَ تَحَاسَدُوا
حسد نورزيد
فَإِنَّ اَلْحَسَدَ يَأْكُلُ اَلْإِيمَانَ
كه حسد ايمان را به باد مى‌دهد
كَمَا تَأْكُلُ اَلنَّارُ اَلْحَطَبَ
آن چنانكه آتش هيزم را خاكستر مى‌كند
وَ لاَ تَبَاغَضُوا فَإِنَّهَا اَلْحَالِقَةُ
كينۀ يكديگر را در دل راه مدهيد، كه هر گونه خير و بركت را نابود مى‌سازد
وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَلْأَمَلَ يُسْهِي اَلْعَقْلَ
بدانيد! آرزوهاى دور و دراز، عقل را گمراه مى‌كند
وَ يُنْسِي اَلذِّكْرَ
و ياد خدا را بدست فراموشى مى‌سپارد
فَأَكْذِبُوا اَلْأَمَلَ فَإِنَّهُ غُرُورٌ
بنا بر اين به آرزوها اعتنا نكنيد كه فريبنده است
وَ صَاحِبُهُ مَغْرُورٌ
و صاحبش را فريب مى‌دهد